Fabrikalar, şantiyeler ve şirketler iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili kurallara uymalarına rağmen barınma, yaşlı ve çocuk bakımı gibi işlerde çalışanlar için yeterli önlemler alınmamaktadır. Ancak yüksekten düşme, yanma, zehirlenme, elektrik çarpması ve yaralanma gibi pek çok kaza olasılığı ile konutlar da en az şantiyeler ve fabrikalar kadar riskli.
‘Önlemler yeterli değil’
Evde çalışanların iş sağlığı ve güvenliği konusunda bilgi veren TÜGİAD İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanı ve Genel Başkan Yardımcısı Şebnem Akman Balta, “Fabrikalar, şantiyeler, firmalar iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili kurallara uyuyor, çeşitli denetimler yapılmaktadır. Ancak evde çocuk, hasta ve engelli bakımı, temizlik, yemek, ütü, çamaşır, bahçe bakımı gibi alanlarda çalışanlar için bu önlemler yetersiz kalıyor. Ancak evlerde yüksekten düşme, yanma, zehirlenme, elektrik çarpması ve yaralanma gibi birçok kaza ile karşılaşılabilmektedir. Bu nedenle önlemlerin alınması gerekiyor” dedi.
‘Tazminat ödüyorlar’
Kanun gereği alınması gereken tedbirlere dikkat çeken Balta, “Kanuna göre konutta çalışan bireylerin iş sağlığı ve güvenliğini sağlamak için gerekli tüm tedbirler alınmalıdır. Araç ve gereçlerin eksiksiz olması gerektiği gibi çalışanlar da iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili alınan tüm önlemlere uymakla yükümlüdür. Öte yandan konut olduğu için işverenlerin işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı çalıştırma zorunluluğu da yok. Patronun gerekli önlemleri almaması nedeniyle bir iş kazası meydana gelirse, patron personele maddi ve manevi tazminat ödemekle yükümlüdür. Tedavi masrafları, faiz kaybı, çalışma gücü kaybı veya kayıp nedeniyle zararın ödenmesi, işçinin ölmesi durumunda cenaze masrafları ve İkmalden Mahrumiyet Tazminatı gibi pek çok sonucu olacaktır” dedi.
10 gün kuralı
Ev hizmetlerinde çalışanlar için 10 gün kuralı olduğunu kaydeden Balta, “9 gün evde çalışan personelin çalışma durumu ile 10 gün ve üzeri çalışan personelin çalışma durumu aynı olmayacak. . Kanuna göre 10 gün ve daha az işçi çalıştıran kişiler patron sayılmaz. Patron sayılmamanın en değerli sonucu, iş kazası ve meslek hastalığı hallerinde SGK’ya yapılan harcamalara rücu hakkının bulunmamasıdır. Bir fabrikada işçi olarak çalışan bir kişi işe başladığı gün iş kazası geçirdiğinde, Kurum kendisine gerekli sigorta yardımlarını sağlamakla yükümlü iken, ayda 10 günden az çalışanların iş kazası meydana gelmeden en az on gün önce yatılı hizmet kaydı yaptırılmalıdır.
cinsel taciz kabusu
Evde çalışan kadınların korkulu rüyası cinsel taciz. Balta, işçinin cinsel tacize uğraması durumunda işçinin haklarına ilişkin şunları söyledi: “Cinsel tacize uğrayan işçinin işten çıkarılması her halükarda 24/2 ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık nedeniyle haklı fesih yoludur. İş Kanunu. Yani süreli fesih geçerli bir sebep değil, haklı bir sebeptir. Ayrıca Türk Ceza Kanunu’na göre başka bir kişiyi cinsel tacizde bulunan kişi, mağdurun şikayeti üzerine 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya para cezası ile cezalandırılır. Suçun, işyerinde çalışmanın sağladığı kolaylıktan yararlanılarak işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır. Ayrıca mağdur taciz fiili nedeniyle işten ayrılmak zorunda kalırsa verilecek ceza bir yıldan az olamaz.”
Bunlara dikkat!
TÜGİAD Genel Başkan Yardımcısı İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanı Şebnem Akman Balta, evde alınması gereken önlemleri şöyle sıraladı:
– Evde yangın, doğalgaz alarmı, duman dedektörü takılı olsun. Konutta yangın söndürücü bulunmalıdır.
– Ağır kimyasallar içeren ve zehirlenmelere neden olan eserler yerine doğal alternatifler kullanılmalıdır. Kullanmanız gerekiyorsa, bir maske takın ve konutu havalandırın. Asla iki kimyasalı karıştırmayın.
– Elektrik çarpması için priz kapakları kullanınız.
– Eviniz küçükse daha az mobilya seçerek kazaların önüne geçebilirsiniz.
– Sivri uçlu mobilyalara bir koruma kenarı takın.
– Yaşlılar için duşakabin ve küvet içerisine tutunma barları konulabilir.
– Kullanılmayan elektronik cihazların fişini çekmelisiniz.
– Eskiyen kabloları ve görünür kabloları olan prizleri yenilemelisiniz.
– Bıçakları, kesici ve delici aletleri güvenli yerlerde saklamalısınız.
– Silahınız varsa evdekilerin kolayca ulaşamayacağı bir yerde muhafaza etmeli ve içinde mermi bulundurmamalısınız.
– Zemin için kaymayı ve düşmeyi önleyen kaymaz elemanlarla kaplı halıları tercih edebilirsiniz.
– Yemek pişirirken kullandığınız tavanın sapının içe dönük olmasına dikkat edin.
– Dolapları duvara sabitleyin.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
